اختلالات بلع ، ایرادی در بلع است که زمان و تلاش بیشتری برای انتقال غذا یا مایعات از دهان به معده مورد نیاز است. احتمال دارد دردناک باشد و یا در بعضی موارد بلع را غیر ممکن می سازد. عده ای اصلا قادر به قورت دادن نیستند و بعضی دیگر امکان دارد در بلعیدن مایعات ، غذا و حتی بزاق دهان مشکل داشته باشند. احتمال ابتلا به این عارضه برای همه وجود دارد ، اما در افراد مسن تر بیشتر و شایع تراست. برخی افراد با استفاده از دارو امکاندارد بهبود یابند ، در صورتیکه برخی دیگر ممکن است به همراه مصرف دارو به توانبخشی و یا حتی جراحی نیاز داشته باشند. پروسه بلع امری بسیار ساده به چشم می آید ، در صورتیکه بسیاری پیچیده است. در انجام این امر چندین ماهیچه و عصب ، دو دریچه عضلانی ، یک مری باز و بدون انقباض یا لوله بلع باید به درستی کار کنند تا فرآیند به درستی انجام شود. دکتر محمد حسین دادگرنیا ، بهترین متخصص گوش و حلق و بینی یزد در این مقاله به روش های درمان و راهکار مناسب برای این عارضه می پردازد. سکته مغزی یا دیگر ایرادات سیستم عصبی امکان دارد روند بلع را با مشکل روبه رو سازد. اختلال دیگر زمانی به وجود می آید که عضلات گلو تضعیف شده باشند پس از جراحی سرطان ، این عضله ها نمی توانند تمام مواد خوراکی را به سمت معده حرکت دهند. به خاطر داشته باشید که اگر این عارضه در زمان تشخیص درمان نشود ممکن است ابتلا به آسپیراسیون و پنومونی که گونه ای از عفونت سیستم ایمنی است ، افزایش یابد. همچنین سبب کاهش وزن بدن ، از دست دادن آب بدن و ضعف فرد می گردد.
انواع اختلالات بلع :
این عارضه به چند دسته تقسیم بندی می شود :
- دهانی – حلقی
- مری – انسدادی
- مجموعه نشانه های عصبی عضلانی
- اختلال بلع عملکردی ، دربرخی از افراد بدون هیچ علتی پدیدار می شود.
نشانه های بیماری :
مواقعی که در بلعیدن کامل و یا تنها مواد مایع ، جامد یا بزاق دهان اختلال وجود داشته باشد ، بایستی به دنبال علامت های اختلالات بلع در عادات روزمره خود بگردید. علائمی که بیانگر ایرادات بلعی هستند ، شامل موارد زیر است :
- حالت تهوع
- آبریزش دهان
- فشار در گردن یا قفسه سینه
- سرفه و پریدن غذا در گلو هنگام بلع
- مشکل در جویدن
- احساس گیر کردن چیزی در گلو
- برگشت مکرر غذا به دهان در موقع غذا خوردن
- درد در زمان بلع
- کاهش وزن ناخواسته
- گلو درد
علت به وجود آمدن اختلالات بلع در غذا چیست؟
اکثرا در افراد سن بالا مشاهده می شود ، اما افراد در سنین کم تر نیز احتمال دارد به این اختلال دچار شوند. عواملی که موجب این عارضه می شوند :
عادت های بد غذایی :
سریع و تند غذا خوردن و جویدن لقمه های بزرگ ، نوشیدن آب در زمان خوردن غذا ، در حالت دراز کشیده غذا بخورید ، تمامی این ها مواردی است که در به وجود آمدن اختلال بلع موثر هستند. به عنوان مثال اگر به دلیل دندان درد توانایی جویدن درست غذا را ندارید شما احتمالا دچار اختلالات بلع می شوید.
ایرادات عصب یا عضله :
کسانی که تجربه سکته مغزی را داشته اند یا از بیماری پارکینسون ، ام اس و تحلیل عضلانی رنج می برند. امکان دارد با ایرادهایی در بلع رو به رو شوند. عصب ها و عضلات مری توسط این بیماری ها دچار اختلالات بلع شده اند و غذا به صورت آهسته در مری حرکت می کند یا حتی در مری گیر می کنند.
مشکلات مری :
برگشت اسید معده به مری که با نام رفلاکس معده شناخته می شود. ممکن است صدمه ای به مری وارد کند و در این قسمت زخم ایجاد کند. مواقعی که این نواحی دچار زخم شوند و آسیب ببینند ، مری دچار ایراداتی شده و در نتیجه باعث به وجود آمدن مشکل در بلع می شود.
اختلال در عملکرد مغز :
صدمه به مغز و نخاع ، ممکن است موجب اختلال در کارعصب های مورد نیا ز در پروسه بلع شود. سکته مغزی ، آسیب تروماتیک مغزی و تومور مغزی می توانند این عارضه را به وجود آورند.
عوارض اختلالات بلع
این عارضه احتمال دارد سبب خفگی در شخص شود. اگر غذا و مایعات در زمان بلع به مجاری تنفسی وارد شوند ممکن است به مرور بیماری پنومونی آسپیراسیون و ذات الریه را به وجود آورد ، که وضعیت بسیار خطرناکی است. گفتنی است که این عارضه امکان دارد موجب کم آبی و سوء تغذیه در شخص شود.
تشخیص اختلالات بلع
برای تشخیص این عارضه ، دکتر گوش و حلق و بینی یزد ، پس از معاینات بالینی و مشاهده تاریخجه پزشکی و همچنین سوابق خانوادگی ، می تواند به راحتی تشخیص دهد که چیزی مسیر گلو را مسدود کرده است یا یک نوع اختلال عصبی است. بعضی از آزمایش هایی که توسط بهترین دکتر تجویز می شود شامل موارد زیر است :
آندوسکوپی فوقانی : در این متد با استفاده از یک لوله منعطف که در انتهای آن یک دوربین نصب شده است ، از طریق دهان و مری به معده وارد می شود و متخصص قادر به مشاهده داخل معده است که علت اصلی انسداد را ببیند و تشخیص درستی داشته باشد.
مانومتری : این آزمایش فشارسنجی به کمک یک لوله مخصوص که به یک دستگاه رکوردر فشار متصل شده وارد گلو می شود و فشار عضلات را در زمان بلع میسنجد.
آزمایش امپدانس : به وسیله این آزمایش میزان اسید موجود در مری برای یک مدت زمان معین به عنوان مثال 24 ساعت اندازه گیری می شود.
تست بلع باریم اصلاح شده : در این پروسه علاوه بر بلع غذاهای متفاوت و مایعات دارای باریم با استفاده از اشعه ایکس ، تصاویری از حلق و دهان شما گرفته می شود که به وسیله آن هر نوع اختلالات بلع را می توان تشخیص داد.
ازوفاگرام : در این فرایند ، فرد قرص یا مایع حاوی باریم را استفاده می کند و بهترین دکتر متخصص در یزد با استفاده از اشعه ایکس ساطع شده از قرص یا مایع ، تصاویری را به دست می آورد که به کمک آن ها می تواند عملکرد مری را تشخیص دهد.
آزمایش خون : در مواقعی این آزمایش درخواست می شود که دیگر مشکلات زمینه ای باعث بروز این اختلاالات می شود.
علت های اختلالات بلع در بزرگسالان
این بیماری عمدتا به دلیل شرایط نورولوژیک و ساختاری به وجود می آیند. هر یک از این وضعیت ها می تواند برای افراد به وجود بیاید. در ادامه هر دو شرایط را شرح خواهیم داد.
- شرایط نورولوژیک
به یاد داشته باشید که بروز اختلالات بلع به دلیل وجود مشکل در عملکرد حسی و حرکتی به وجود می آید. گاها یکی از این دو مشکل باعث پیدایش این بیماری می شود و در برخی موارد دیگر هر دو علت خواهند بود. عملکرد حرکتی مرتبط با عضلات بیمار و عملکرد حسی به قدرت و توانایی شخص در بلع می باشد.
-
- سکته مغزی ، فلج مغزی
- پارکینسون ، ام اس
- آلزایمر
- شرایط ساختاری
این ایراد به علت مشکل مکانیکی در آناتومی بلعیدن باعث اختلالات بلع در فرد می شود. این نوع ممکن است به دو نوع تقسیم شود ؛ عبارتند از :
- ایرادات ساختاری موضعی : لارنژکتومی ، تومورهای سر و گردن
- اختلالات حرکاتی : اسکلرودرما
- انسداد مکانیکی : سرطان مری
چه زمانی باید به متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کرد؟
اگر شما شخصی هستید که مرتبا به مشکل در بلع دچار می شوید بهتر است که به دکتر درمان اختلالات بلع مراجعه کنید.عمدتا دیسفاژی با نشانه هایی مانند کاهش وزن و تهوع همراه است که می توان با مشاهده این موارد به فکر مراجعه به دکتر باشید. به یاد داشته باشید که اگر با انسداد مسیر تنفسی روبه رو شده اید بهتر است که به اورژانس تماس بگیرید و تا رسیدن آنان از راهنمایی های آنها استفاده کنید.
اختلالات بلع در چه گروهی است؟
دیسفاژی به طور کلی در چند دسته قرار خواهد گرفت که در ادامه به اختصار آن ها ذکر خواهیم کرد. عبارتند از :
- اختلالات بلع به دلیل مشکلات مری
- آشالازی
- تنگی مری
- حلقه مری
- ازوفاژیت ائوزینوفیلیک
- اسکلرودرمی
- پرتودرمانی
روش درمان
جهت درمان اختلالات بلع ، بایستی علت اصلی را پیدا کرد ، در جهت درمان این بیماری می توان از متد های زیر استفاده کرد :
توانبخشی : درمان افرادی که گرفتار مشکلات گفتاری ، شناختی ، زبانی و بلعی می باشند. توسط آسیب شناسان امکان پذیر است.
داروها : عارضه هایی مثل رفلاکس با دارو احتمال بهبود دارند. در برخ موارد با صلاحدید بهترین پزشک یزد می توان با استفاده از تزریق سم بوتولینوم یا همان بوتاکس عضلات منقبض شده را شل کرد.
جراحی ها : استفاده از متدی به نام دایلیشن مری ، می تواند به گسترش ناحیه وارد شده کمک کند. این پروسه به طریقی است که یک بالون کوچک در داخل مری باد می شود تا بتواند آن را بازتر کند. سپس بالون را بر می دارند. علاوه بر این ممکن است که برای خارج کردن توده یا بافت زخمی که موجب انسداد یا باریک شدن مری شده است ، مورد استفاده قرار بگیرد.
آیا اختلالات بلع موقتی است ؟
به خاطر داشته باشید با استفاده از موارد زیر اختلال پیش آمده موقتی است و درمان خواهد شد. عبارتند از :
- اصلاح رژیم غذایی
- انجام رویکرد های جبرانی بلع
- برای تقوین عضلاتن انجام تمرینات بلع
- تغییرات حرکاتی در زمان بلع
- توانبخشی بلع
دیدگاه خود را بنویسید